قتل رانندگان و سوخت بران در بلوچستان؛ سومین روز ناآرامی ها و اعتراضات

تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران در روز دوشنبه ۴ اسفند به رانندگان و سوخت‌بران معترض به بسته شدن مرز، به کشته شدن دستکم ۱۰ تن و زخمی شدن تعداد دیگری منجر شدند. از تاریخ مذکور تاکنون شهروندان معترض، سه روز اعتراض گسترده را بخصوص در شهرهای سرجنگل، سوران، سراوان، جکیگور، ایرانشهر و زاهدان به شیوه های مختلف رقم زدند. بستن جاده‌ها و بستن محل های کسب تنها نمونه هایی از این اعتراضات است که در مواردی با دخالت نیروهای انتظامی و نظامی به درگیری منجر شده است، اینترنت در اکثر مناطق این استان از روز گذشته کاملا قطع شده است. گفته می شود در پی این اعتراضات دامنه دار، تعداد زیادی معترض بازداشت و یا زخمی شده اند. همچنین کشته شدن یک مامور پلیس و دو معترض از جمله یک نوجوان گزارش شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، امروز پنجشنبه ۷ اسفندماه ۹۹، اعتراضات شهروندان در استان سیستان و بلوچستان نسبت به کشته شدن چندین راننده و سوختبر، در سومین روز خود ادامه داشت.

روز چهارشنبه ۶ اسفندماه ۹۹، برخی منابع محلی از جان باختن دستکم دو شهروند از جمله یک نوجوان در روستای شورو زاهدان به دست نیروهای نظامی خبر دادند. هویت این افراد حسن محمدزهی، ۱۳ ساله فرزند نیازمحمد و محمدصالح معتقدی، عنوان شده است.

به گفته برخی مقامات محلی در جریان این اعتراضات یکی از ماموران امنیتی نیز کشته شده است. آنها “اشرار مسلح” را عامل کشته شدن این فرد معرفی کرده‌اند.

همزمان گزارش‌هایی از بازداشت شماری از معترضان تجمعات روزهای گذشته و امروز منتشر شده است. کمپین فعالین بلوچ هویت ۳ تن از این افراد را محمد شهرسان زهی، فرزند کاهم داد، عزیز شهرسان زهی، ۱۶ ساله، فرزند لهداد، اهل شهرستان مهرستان و محمد درزاده، فرزند عبدالغفور، ساکن روستای دزک از توابع شهرستان سراوان عنوان کرده است.

در ادامه اعتراضات مردم سیستان و بلوچستان، منابع محلی ویدیویی از تیراندازی نیروهای نظامی مستقر در پاسگاه بخش کورین به سوی معترضین در شهر سرجنگل را منتشر کردند. در پی این رفتارها، روز گذشته مردم معترض به پایگاه مذکور وارد شدند و خودرویی متعلق به این پایگاه را به آتش کشیدند.

پس از تنش و درگیری در سراوان در اعتراض به مرگ چندین راننده و سوختبر به دست نیروهای نظامی، اصناف چندین شهر استان سیستان‌ و ‌بلوچستان از جمله ایرانشهر، زاهدان و جکیگور با بستن مغازه ها در اعتراض به اعمال خشونت توسط نیروهای نظامی دست به اعتصاب زدند.

در این میان استاندار سیستان و بلوچستان نیز با طرح این ادعا که “سیستان و بلوچستان هم‌اینک در شرایط امنیتی بسیار خوبی بسر می‌برد”، تعداد قربانیان را ۳ نفر عنوان کرد و مدعی شد: “نوع فضاسازی در حوادث اخیر سیستان و بلوچستان به گونه‌ای بود که انگار یک قتل عامی اتفاق افتاده، در حالیکه از سه نفری که طی این حوادث کشته شدند، ۲ نفر در پاکستان و تنها یک نفر در داخل منطقه بوده است”.

در اظهار نظری دیگر معاون امنیتی انتظامی استاندار سیستان و بلوچستان نیز مدعی شد: “از افراد مسلح نیز کسی بازداشت نشده است اما برخی شناسایی شده‌اند و یک تعدادی از آنها نیز که به سمت پاسگاه (سرجنگل) تیراندازی کردند در حمایت از گروهک‌های معاند نظام هستند و نقطه‌ای هم که این اتفاق افتاده است (سرجنگل زاهدان) اصلا ربطی به مرز نداشت”.

این سخنان در حالی مطرح می شود که روز دوشنبه ۴ اسفند، اعتراضات مردمی نسبت به انسداد مسیر تردد گروهی از سوختبران توسط نیروهای مرزبانی منجر به تیراندازی نیروهای نظامی و کشته شدن و زخمی شدن تعدادی از شهروندان شد.

کمپین فعالین بلوچ با اعلام اینکه در جریان این رخداد دستکم ۱۰ شهروند کشته و ۵ تن دیگر زخمی شدند، هویت شهروندان جان باخته را “یحیی گنگوزهی، فرزند علی خان، عبدالرحمن شهرسان زهی، عبدی شهرسان زهی فرزند بهارشاه، سلمان شهرسان زهی، رحمان بخش دهواری فرزند بهارشاه، عبدالوهاب دامنی، انس صاحب زاده، عبدالغفور توتازهی، محمد میربلوچزهی، محمد نصرت زهی» ۱۷ ساله فرزند بشیر و اسامی زخمی شدگان “بهزاد آزادی فرزند رسول، ادریس بلوچ زهی فرزند حسن، محمد مندازهی، «سلمان» فرزند جنگهان، عبدالستار دهواری فرزند خیرمحمد عنوان کرده است.

روز سه شنبه ۵ اسفند محمدهادی مرعشی، معاون امنیتی انتظامی استاندار سیستان و بلوچستان ضمن تایید خبر کشته شدن شماری از سوختبران مدعی شده بود “‌این حادثه ساعت ۸ صبح دیروز در مرز شمسر شهرستان سراوان توسط سوخت‌برها در آن طرف مرز رخ داد که با تیراندازی افراد ناشناس یک نفر از سوخت‌برها کشته شد و تعدادی زخمی شدند” این مقام امنیتی در ادامه با ادعای اینکه این درگیری با تحریک و فضاسازی اعضای جیش العدل و تحرکات برخی به ادعای وی “سودجویان” در حوزه شهرستان سراوان به وجود آمد، گفت که در این درگیری ۲ نفر کشته و تعدادی زخمی شدند.

از سوی دیگر امروز پنجشنبه حسن امینی حاکم شرع مردمی کردستان با انتشار بیانیه ای ضمن محکوم کردن کشتە و زخمی شدن عدەای ازمردم شهرستان سراوان توسط نیروهای نظامی، گفت: “رخداد تلخ و ننگین تیراندازی مأموران به سوی مردمان بی‌دفاع و جان برکف برای تأمین لقمه‌ای نان! در شهرستان سراوان سیستان و بلوچستان، جان را فشرد، و خاطره‌ی جانسوز کشته و زخمی شدن جمع کثیری از سوخت‌بران بلوچ و نیز کولبران مظلوم در کردستان را تجدید نمود. هر چند با توجه به وقوع روزانه‌‌ی اینگونه جنایات، درد ورنج این مردم بینوا و مظلوم کهنە پذیر و فراموش شدنی نیست”

همچنین بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی طی روزهای اخیر با استفاده از هشتگ‌های #سراوان_تنها_نیست، #سوخت‌بر_نکشید، #DontKillBalochi و #سراوان، اعتراض خود را نسبت به قتل چندین راننده و سوختبر و تبعیض حکومتی نسبت به شهروندان این مناطق در استان سیستان و بلوچستان نشان دادند.

گزارش های منابع محلی حاکی از آن است که در پی گسترش اعتراضات مردم استان سیستان و بلوچستان به کشته شدن چندین راننده و سوختبر، اینترنت با مشکلات و قطعی مواجه شده است. گفته می شود در شهرستان زاهدان سرعت اینترنت بسیار کند و در شهرهایی که اعتراضات ادامه داشته، اینترنت شهروندان به صورت کامل قطع شده است.

در سال‌های اخیر سپاه پاسداران مسئولیت امنیت مرزهای این منطقه را بر عهده گرفته و با دیگر نیروهای نظامی و امنیتی ایران قرارگاهی مشترک در سیستان و بلوچستان برپا کرده‌اند.

سالانه ده‌ها نفر از شهروندان عمدتا بلوچ در استان های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان در تیراندازی ماموران کشته و یا زخمی می‌شوند، عمده این افراد کسانی هستند که به کار فروش و جابه‌جایی سوخت -در مقدار اندک- مشغول‌اند که حکومت ایران آن را قاچاق می‌نامد.

از سوی دیگر دولت ایران چندی پیش طرحی به نام “رزاق” را تصویب کرده که بنابر آن قرار است جایگاه‌های سوخت رسانی در طول مرز زده شود و فروش سوخت توسط ساکنانی که تا شعاع ۲۰ کیلومتری مرز زندگی می کنند، قانونی شود. به گفته فعالان بلوچ این طرح یکی از زمینه‌های نارضایتی‌های اخیر بوده و در نتیجه آن ممکن است جمعیت زیادی از شهروندان در استان سیستان و بلوچستان منبع درآمد خود را از دست بدهند. چرا که بسیاری از کسانی که به سوخت‌بری در استان سیستان و بلوچستان مشغول هستند محل زندگی‌شان از ۲۰ کیلومتری مرز فاصله بیشتری دارد. معاون امنیتی انتظامی استاندار سیستان و بلوچستان نیز مدعی شده طرح رزاق یک طرح کارشناسی‌شده و قانونی است که فقط با مشارکت مردم تداوم پیدا خواهد کرد.