ماشین‌ها همواره رقیبی مهم برای نیروی کار محسوب می‌شوند. در این میان به نظر می‌رسد همین ماشین‌ها شغل زنان را بیشتر از شغل مردان تهدید می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، چند سالی است که سهم ناچیز زنان در اقتصاد ایران به موضوع بحث کارشناسان و مسئولان تبدیل شده است. این رویکرد که جای زنان در خانه است و لازم نیست کار کنند، پس رانده شده و گفتمان شکل گرفته مبتنی بر آسیب‌شناسی چرایی عدم حضور زنان در اقتصاد و اشتغال است. واقعیت این است که به‌رغم اینکه زنان در حضور در دانشگاه‌ها و گرفتن مدارک عالی تحصیلی از مردان پیشی گرفته‌اند، سهم آنها از اقتصاد بسیار کم است.
نهم آذر امسال عیسی منصوری (معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) در دومین روز اجلاس «پکن ۲۵» گفت: میزان مشارکت زنان در سال ۲۰۱۴ ، ۱۲ درصد بوده که این میزان در سال ۲۰۱۸ به ۱۸ درصد رسیده است. ورود زنان به بازار کار یکی از ظرفیت‌های قابل توجه برای توسعه اقتصادی است. این در حالی است که نرخ مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی با اختلاف قابل توجهی نسبت به مردان پایین‌تر است. دلایل متفاوتی برای دوری زنان از بازار کار وجود دارد و مهم‌ترین آن مسئولیت‌های شخصی و خانوادگی آنهاست.
ترسیم وضعیت زنان در اقتصاد ایران
اظهارات معاون وزیر کار ایران به روشنی نشان می‌دهد که با وجود اینکه مسئولان عنوان می‌کنند درصدد افزایش سهم زنان از اقتصاد و اشتغال هستند، همچنان مردان در اقتصاد ایران دست بالا را دارند. آخرین گزارش مرکز آمار درباره بیکاری که مربوط به بیکاری تابستان ۹۸ است، نشان می‌دهد طی تابستان ۱۳۹۸، سهم زنان از کل جمعیت فعال ۱۵ سال به بالا در کشور۱۹.۶ درصد (حدود ۵.۴ میلیون نفر) بوده است. این در حالی است که جمعیت فعال مردان طی این مدت بیش از ۲۲ میلیون نفر بوده است. با وجود افزایش تعداد شاغلان زن طی این مدت، اما سهم آنان از کل اشتغال با کاهش همراه بوده است. از کل جمعیت شاغل کشور در تابستان ۱۳۹۸، حدود ۸۲.۱ درصد آنها را مردان و ۱۷.۹ درصد را زنان تشکیل می‌دهند. مقایسه سهم زنان از جمعیت شاغل (۱۷.۹ درصد) با سهم زنان از جمعیت بیکار (۳۴.۱ درصد) حاکی از مشکل‌تر بودن ورود به بازار کار برای زنان نسبت به مردان است.
رقابت با ماشین
در سال‌های اخیر همایش‌ها و سمینار‌های متعددی درباره اشتغال زنان برگزار شده است. شرکت‌کنندگان در این همایش‌ها سعی کرده‌اند دلایل نقش‌آفرینی ناچیز زنان در اقتصاد ایران را واکاوی کنند. موانع فرهنگی و اجتماعی، عمده دلایل حضور کم‌رنگ زنان در اقتصاد و بخش اشتغال است. این رویکرد هنوز بین درصد بالایی از شهروندان ایرانی هست که مرد نان‌آور خانه است و زن باید خانه‌داری کند. این رویکرد باعث می‌شود فقط زنانی که در خانواده‌هایی زندگی می‌کنند که کار کردن را محدود به مردان نمی‌دانند، دنبال کار بگردند. افزایش شمار زنان تحصیل‌کرده به از کم‌رنگ این رویکرد در بین خانواده‌های مختلف کمک کرده است. در این بین، گروهی از زنان هم هستند که دنبال کار می‌گردند چون نیاز مبرم به مزد دریافتی دارند. این دسته از زنان که تعداد‌شان در بین زنان شاغل کم نیست یا سرپرست خانوار هستند یا در سنی قرار دارند که حمایت‌های خانواده پدری را نداشته و ازدواج هم نکرده‌اند. بسیاری از این زنان به دلیل اینکه مجبورند کار کنند و در سنی هم نیستند که دنبال آموزش بروند، به کار‌های خدماتی یا کارگری در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها رو می‌آورند. آنها مهارت ویژه‌ای ندارند و در بسیاری موارد بخشی از خط تولیدی هستند که به سادگی می‌تواند با ماشین جایگزین شود. این واقعیت نه تنها در مورد اشتغال زنان در ایران که در مورد اشتغال زنان در همه جای جهان وجود دارد.
درباره مهارت کم زنان هیچ تحقیق قابل استنادی صورت نگرفته است. به طور کلی می‌دانیم نیروی کار در ایران نیاز به مهارت‌آموزی دارد و به صورت ویژه در مورد زنان یا مردان پژوهشی صورت نگرفته است. این ذهنیت اشتباه می‌تواند وجود داشته باشد که یک مرد بهتر از یک زن کار می‌کند؛ رویکردی که با حضور زنان در بازار کار اعتبار خودش را کمابیش از دست داده است
سال ۲۰۱۸ صندوق بین‌المللی پول هشدار داد که ۱۸۰ میلیون شغل زنان جهان در معرض جایگزینی با فناوری‌های جدید و اتوماسیون قرار دارد. در این گزارش اشاره شده که در مقایسه با مردان، بخش بزرگ‌تری از نیروی کار زنان در معرض این خطر قرار دارند؛ ۱۱ درصد زنان در معرض ریسک حذف شغل خود به واسطه فناوری قرار دارند و در مقایسه، ۹ درصد از مردان با چنین خطری مواجهند./ ایلنا
