توقیف فیلم “خانه پدری” با حکم دادستانی ظاهرا از انگیزه‌های نگارش بیانیه اعتراضی سینماگران بوده است
جمع بزرگی از مطرح‌ترین سینماگران ایرانی با انتشار بیانیه‌ای از این که “سالیان سال است” موقعیت شغلی آنها مورد هجوم و آسیب قرار گرفته به شدت انتقاد کردند.
سینماگران معترض در این بیانیه که نسخه‌ای از آن روز شنبه ۱۱ آبان در برخی خبرگزاری‌ها و سایت‌های سینمایی ایران منتشر شد “دخالت آشکار و پنهان دولت و دیگر نهادها” و “تشتت در حوزه‌های تصمیم‌گیری” را از عوامل مهم سلب استقلال فعالیت صنفی سینماگران عنوان کردند.
این بیانیه در ده بند تنظیم شده است. در بند نخست با تاکید بر این که سینماگران امنیت شغلی ندارند آمده است: «بسیاری از همکاران ما به دلیل سیاست‌های تصمیم‌گیران، همواره با بی‌کاری‌های درازمدت روبرو بوده و هستند. برخی فیلم‌سازان به خاطر ساختن اثری انتقادی، محکوم به زندان، ممنوعیت خروج از کشور و یا با ممنوعیت کار روبرو شده‌اند. تبعیض‌های آشکار در توزیع فرصت‌ها و امکانات، اختناق و سانسور، موجب مهاجرت ناخواسته‌ی شماری از سینماگران شده است.»
به گزارش “بانی‌فیلم” چهره‌های سرشناسی چون بهرام بیضایی، پرویز کیمیاوی، ناصر تقوایی، مسعود جعفری جوزانی، رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی، واروژ کریم مسیحی، خسرو معصومی، هوشنگ گلمکانی، محمد رسول‌اف و نیکی کریمی از جمله امضاءکنندگان این بیانیه هستند.
شماری از این سینماگران در سال‌های گذشته درگیر محاکم قضائی بوده‌اند و بعضا اجازه فعالیت ندارند و برخی در مهاجرت اجباری به سر می‌برند.
تعدد مراکز تصمیم‌گیری
در بند دیگری از بیانیه تصریح شده: «طی سالیان متمادی با تعدد مراکز تصمیم‌گیری برای سینما روبرو بوده‌ایم و همواره از طرف قوای مجریه، مقننه و قضائیه و نیز نهادهای حکومتی و صاحب نفوذ و جریان‌ها و افراد به اصطلاح خودسر، فیلم‌های بسیاری توقیف و سانسور شده‌اند.»
یکی از تازه‌ترین نمونه‌های دخالت دستگاه‌های غیرمسئول در کار سینماگران، جلوگیری از نمایش فیلم “خانه پدری” ساخته کیانوش عیاری با حکم دادستانی بود. این فیلم پس از ده سال توقیف مجوز اکران گرفته بود و شورای پروانه نمایش که برای این فیلم مجوز صادر کرده بود واکنشی به تصمیم دادستانی نشان نداد.
امضاءکنندگان بیانیه همچنین نوشته‌اند: «حمایت دولت و نهادهای سینمایی در زیرمجموعه‌ی وزارت ارشاد و دیگر نهادهای حکومت از آثار سینمایی به گونه‌ای بوده است که فیلم‌هایی با محتوای نازل یا پروپاگاندای حکومتی سهم بیشتری در اشغال پرده‌های سینما داشته و کمتر جایی برای آثار دیگر سینمایی باقی می‌ماند.»
انتقاد از “سوءاستفاده از ارزش‌ها به بهانه‌ی فیلم ارزشی” و اشاره‌های متعدد به نهادها و ارگان‌های حکومتی یکی از ویژگی‌های مهم این بیانیه است که به این صراحت کم‌سابقه بوده است.
انتقاد صریح از نهادهای حاکمیتی
سینماگران معترض با انتقاد از ورود “سرمایه‌های مشکوک از طریق اشخاص و گاه با حمایت نهادهای حاکمیتی” به سینما، به نهادهایی اشاره کرده‌اند که “اغلب سالن‌های سینما را در اختیار دارند و همواره فیلم‌ها را با دیدگاه سلیقه‌ای و رانتی به نمایش درمی‌آورند”.
منظور از این نهادها می‌تواند سپاه پاسداران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی و حوزه هنری باشد که در سال‌های اخیر بیش از پیش به تولید فیلم و سریال روی آورده‌اند یا از طریق کنترل سالن‌های سینما در نحوه پخش آثار سینمایی اعمال نفوذ می‌کنند.
در بخش پایانی بیانیه اعتراضی سینماگران تاکید شده است: «سینمای ایران بنابر همه این محدودیت‌ها و موانع از درخشش در عرصه‌های جهانی بازمانده و در داخل هم با ریزش مخاطب روبروست. ما بیزاری خود را از سیاست‌های تفتیش شکل و محتوا به هر نحوی اعلام می‌کنیم و خواهان آزادی بیان و اندیشه هستیم.»
یک روز پیش از انتشار این بیانیه، خانه سینما، به عنوان بزرگترین کانون صنفی سینماگران در نامه سرگشاده‌ای به رئیس قوه قضائیه، ابراهیم رئیسی، بدون اشاره مستقیم به حکم دادستان در مورد فیلم خانه پدری خطاب به او نوشت: «اقدامات اخیر همکاران محترم شما امنیت و از آن مهمتر احساس امنیت شغلی اهالی سینما را دچار خدشه کرده است.»
مدیران خانه سینما با طرح این پرسش که آیا مرجع تصمیم‌گیری در مورد سینما از وزارت ارشاد به قوه قضائیه منتقل شده خواستار “دیدار فوری” با رئیسی شدند تا جلوی “گسترش تلقی دو قطبی در فضای فرهنگی و هنری کشور” گرفته شود./دویچه وله
