عضو شورای عالی سازمان نظام پرستاری اعلام کرد ایران با کمبود شدید نیروی انسانی پرستار در مراکز درمانی روبه‌روست و این مسئله به بخش پرستاری و مراکز درمانی «صدمات جبران‌ناپذیری» وارد کرده است.
این مقام نظام پرستاری ایران در مصاحبه‌ای که سه‌شنبه ۲۰ دی/۱۰ ژانویه منتشر شد، گفت:
«کمبود نیرو باعث می‌شود پرستاران مجبور به اشتغال در چند شیفت شوند و گاهی شیفت اجباری هم داشته باشند، این موضوع باعث خستگی بیش از اندازه پرستاران می‌شود و علاوه بر صدمات جسمی و روحی از نظر دوری از خانواده نیز دچار مشکل و آسیب می‌شوند.»
علیرضا سعادت‌جو «مهاجرت پرستاران، ابتلا به کرونا و شهید خدمت شدن آن‌ها، بازنشسته شدن پرستاران و افزایش تخت‌های بیمارستانی» را عوامل کاهش قابل‌توجه تعداد پرستاران نسبت به هر تخت بیمارستانی خواند که به تأیید او به صورت متقابل به مهاجرت پرستاران از ایران دامن زده است. او خواهان توجه ویژه «مسئولان» به مشکلات معیشتی و مطالبات پرستاران شد و گفت:
«کمبود نیروی انسانی در پرستاری می‌تواند باعث کاهش کیفیت خدمات در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شود، زیرا وقتی نیرو خسته باشد، طبیعتا نمی‌تواند خدمات مطلوبی هم ارائه دهد و از این نظر نیز بیمار دچار آسیب می‌شود و هم پرستار پیش از موعد فرسوده خواهد شد. البته این موارد به نوبه خود می‌تواند دلیلی برای مهاجرت پرستاران باشد.»
به گفته محمد میرزابیگی، رئیس کل سازمان نظام پرستاری، نظام سلامت و درمان ایران با بیش از صد هزار نفر کمبود پرستار روبه‌روست. به تأیید او در حالی که طبق استانداردهای جهانی سرانه تعداد پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی حداقل ۲,۵ نفر تعیین شده است، این رقم در ایران کمتر از یک و ۰,۸ است.
سه‌شنبه هفته گذشته سیف‌الله مرادی، مدیرکل منابع انسانی وزارت بهداشت هم هشدار داده بود که کمبود نیرو در وزارت بهداشت، می‌تواند به «آشفتگی در بیمارستانهای کشور» منجر شود. او گفته بود در حوزه درمان بیش از ۲۴ هزار نفر، در حوزه بهداشت بیش از ۶۰ هزار نفر و در سایر حوزه‌ها نزدیک به ۱۷ هزار نفر کمبود نیرو وجود دارد.
پرستاران سال‌هاست خواهان اجرا شدن قانون تعرفه‌گذاری خدمات درمانی و رفع تبعیض میان پرستاران شرکتی و رسمی‌اند. مطالبه‌هایی که نادیده‌گرفته شده است. پرستاران به‌واسطه قراردادهای موقت، شرکت‌های پیمانکاری که پرستاران را با حقوق اندک در برابر ساعات کار طولانی استثمار می‌کنند، تأخیر در پرداخت‌های فوق‌العاده و مزایای شغلی، نداشتن حق شیفت و سختی کار پرستاران از حقوق خود از جمله در همه‌گیری سخت و مرگبار کرونا در ایران محروم نگه‌داشته شده‌اند.
طبق گزارش‌های رسمی بالغ بر ۱۲۵ هزار پرستار در موج‌های متعدد همه‌گیری کرونا در ایران و در حالی که با کبود وسائل پیشگیری درگیر بودند، به کووید۱۹ مبتلا شدند. مقام‌های مسئول تنها مرگ نزدیک به ۱۲۰ پرستار را گزارش کرده‌اند. وضعیت وخیم کار پرستاران، بدون هیچ توجه ویژه‌ای «ایثار» خوانده شده و نظام سلامت و درمان دست‌کم پنج‌هزار تن از آن‌ها را که اغلب با قراردادهای ۸۹ روزه مشغول به کار بودند، پس از فروکش‌کردن همه‌گیری اخراج کردند.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار این اخراج‌ها را «اوج بی‌اخلاقی» خواند اما اعتراض او نتوانست جلوی خانه‌نشین‌شدن پرستاران را بگیرد.
محمد شریفی مقدم در آخرین مصاحبه خود با روزنامه رسالت اعلام کرد وزارت بهداشت و سازمان امور استخدامی با تکیه بر قراردادهای موقت در ۹سال، نزدیک به ۱۰۰هزار پرستار را بیکار کردند و تنها در سال ۹۹، ۱۲ تا ۱۳ هزار پرستار را استخدام کردند، «در این مدت، ۴۰هزار تخت به بیمارستان‌ها اضافه شد».
او با اشاره به این‌که طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی کمبود نیروی پرستار ارتباط مستقیمی با افزایش مرگ‌ومیر دارد تأکید کرد:
«نیروی انسانی مهم‌ترین نقش را در نظام سلامت ایفا می‌کند و به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی شناخته می‌شود. اگر تعداد پرستاران ما به میزان دو برابر افزایش یابد، تازه مردم ما در شرایط معمولی حداقل مراقبت‌ها را دریافت می‌کنند. اما شما می‌بینید که امسال هیچ آزمونی برای جذب نیروی پرستار برگزار نشده و در ۷ سال اخیر تنها سال ۱۳۹۹ حدود ۱۳ هزار پرستار جذب شدند.»
شریفی مقدم درباره وضعیت کنونی کمبود پرستار گفت:
«پرستاران ما به‌ویژه در موج‌های اول تا سوم باوجود کمبود تجهیزات و امکانات جانشان را کف دست گرفتند، اما وزارت بهداشت آن‌ها را در قالب قراردادهای ۸۹ روزه استثمار کرد، درصورتی‌که با انعقاد قرارداد ۹۰ روزه، آن‌ها از حداقل‌های قانون کار بهره‌مند می‌شدند، لذا پرستاران ما اکنون با آغاز موج هشتم به‌شدت بی‌انگیزه و فرسوده‌اند و تمایلی به ایفای نقش ندارند.»
به گفته او در حالی که بیشتر بار همه‌گیری‌ها بر پرستاران تحمیل می‌شود، ۸۰ درصد آن‌ها در مراکز درمانی مورد خشونت‌‌‌های کلامی و فیزیکی قرار می‌گیرند و به خاطر انجام کار سخت و پرتنش به واریس، دیسک کمر و دردهای مفاصل مبتلا می‌شوند.
دبیرکل خانه پرستار همچنین به شیوع افسردگی و اضطراب در میان پرستاران و تبعیض مضاعف بر زنان پرستاری که مادرند اشاره کرد و گفت:
مشکل جامعه بهداشت و درمان، تبعیض، بی عدالتی، تعارض منافع و عدم شفافیت و پاسخگو نبودن است.
بیمارستانهای ایران در شرایط کنونی علاوه بر افزایش شیوع زیرسویه‌های جدید ویروس کرونا با افزایش مراجعه بیماران مبتلا به بیماری‌های تنفسی از جمله کودکان روبه‌رو هستند. وزارت بهداشت در آخرین گزارش روز سه‌شنبه خود از ابتلای ۱۰۹ نفر به کووید۱۹ و مرگ هفت تن از مبتلایان در فاصله ۲۴ گذشته خبر داد. این وزارتخانه اما از مراجعه شهروندانی که مازوت‌سوزی و آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و صنعتی راهی بیمارستان می‌کند یا جانشان را می‌گیرد آماری ارائه نمی‌کند. با این‌حال مقام‌های محلی به تأثیرات آلودگی هوا بر سلامتی شهروندان و چندبرابر شدن مراجعه و مرگ و میر بیماران تنفسی و قلبی اذعان می‌کنند. وضعیتی که فشار کاری را بر پرستاران تحت استثمار و تبعیض افزایش داده است.
