یک استاد دانشگاه گفت: ما بار مالیاتی را بر دوش کارگران و به طور کلی مزدبگیران گذاشته‌ایم و در مقابل بارِ ثروتمندان را سبک کرده‌ایم. مزدبگیران در تیررس دولت هستند و به طور منظم مالیات پرداخت می‌کنند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، آلبرت بغزیان (استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی) در خصوص لزوم اصلاح نظام مالیاتی کشور گفت: ما بار مالیاتی را بر دوش کارگران و به طور کلی مزدبگیران گذاشته‌ایم و در مقابل بارِ ثروتمندان را سبک کرده‌ایم. طبق قوانین مالیاتی، حقوق کارگران بعد از کسر مالیات از آن‌ها پرداخت می‌شود. در واقع مزدبگیران در تیررس دولت هستند و به طور منظم مالیات پرداخت می‌کنند. این در حالیست که مالیاتِ صاحبانِ کسب و کارها معمولا آخر سال محاسبه می‌شود. در خیلی از مواقع هم فرد بعد از اخطار مالیات خود را می‌پردازد. یعنی عملا بیش از یک سال طول می‌کشد که مالیات خود را بپردازند و مسلم است که در این مدت از ارزش پول کم شده است. باید این گروه را مجاب کرد که همان موقع که کالا را می‌فروشند مالیات خود را بپردازند.
کارگران مالیات می‌دهند، ثروتمندان معاف هستند
بغزیان گفت: ما باید بازنگری‌ای در سیستم مالیاتی خود انجام دهیم. بحث لزوم اصلاح سیستم مالیاتی کشور از خیلی وقت پیش مطرح شده است اما اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است. من معتقد هستم ما نمی‌خواهیم این کار را انجام بدهیم و اراده‌ای پشت برای انجام این کار وجود ندارد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی به معافیت عده‌ای از پرداخت مالیات اشاره کرد و گفت: ببینید در حال حاضر نظام مالیاتی ما به گونه‌ای است که ثروتمندان که باید بیشترین مالیات را بپردازند معاف هستند. ما باید بار دیگر به قوانین مربوط به معافیت مالیاتی مراجعه کنیم و ببینیم چه کسانی و چه نهادها و گروه‌هایی و با چه توجیهی از مالیات معاف هستند. باید این قوانین را به‌روز کرد و دید آیا آن‌ها که از مالیات معاف بودند هنوز نیز باید معاف باشند.
راه برای فرار مالیاتی باز است
بغزیان با اشاره به پدیده‌ی فرار مالیاتی در ایران گفت: راه برای فرار مالیاتی باز است؛ برخی سود خود را کمتر از آنچه هست نشان می‌دهند، ما باید اینها را شناسایی کنیم. الان به قدری بخش فناوری اطلاعات رشد کرده است که ما نمی‌توانیم بهانه‌ای برای‌عدم انجام این کار داشته باشیم. اینها قابل شناسایی است و ما می‌توانیم کسری بودجه‌ی دولت را با اصلاح نظام مالیاتی و پیگیریِ مالیات ستانیِ دقیق‌تر تامین کنیم اما همانطور که گفتم به نظر می‌آید که اراده‌ای برای رفتن به این مسیر وجود ندارد.
وی در ادامه بیان کرد: ببینید در حال حاضر نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی زیر ده درصد است درحالیکه این نسبت در کشورهای همسایه ۲۵درصد به بالا است و این نشان می‌دهد که ما چقدر در این قضیه کم‌کار هستیم. آن‌ها هم معافیت دارند و یارانه می‌دهند اما به نسبتِ متعادل‌تری رسیده‌اند اما ما در این زمینه وضعیتِ خوبی نداریم. این نشان می‌دهد که ما مشکلی در زمینه‌ی تشخیص و جمع‌آوری مالیات داریم.
استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: مطمئن باشید که اصلاح این وضعیت از پیاده‌سازی طرح سامانه‌ی سوخت سخت‌تر نیست اما نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد.
می‌توان مشکلِ کسریِ بودجه‌ی دولت را حل کرد اما اراده‌ای وجود ندارد
بغزیان در ادامه بیان کرد: وقتی برنامه بودجه برای تصویب به مجلس می‌رود همه چیز مشخص است؛ اینکه به چه نهادی چقدر بودجه تخصیص داده می‌شود و مثلا کدام نهاد از بودجه‌ی دولت ارتزاق می‌کند در صورتی که زیرمجموعه‌ی دولت نیست. حالا اگر بازنگریِ مناسبی صورت بگیرد و بخشی از هزینه‌ها ریزش پیدا کنند بخشی از کسری بودجه‌ی دولت کاهش پیدا می‌کند. در مورد معافیت‌های مالیاتی هم باید ببینیم سازمان مالیاتی کشور کجاها ضعیف عمل می‌کند. گاهی اوقات مالیات هم گرفته می‌شود اما پول آن به جیب دولت نمی‌رود و به نهاد دیگری واریز می‌شود و همه‌ی اینها باعث کسری بودجه‌ی دولت می‌شود.
وی گفت: تنها مزدبگیران دیوارشان کوتاه است و باید حتما مالیات پرداخت کنند و در واقع بار سنگین درآمد مالیاتی بر دوش کارگران و کارمندان می‌افتد. این درحالیست که درآمدها پایین است و کفاف هزینه‌های زندگی را نمی‌دهد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: در مقابل ثروتمندان روز به روز درآمدشان بیشتر می‌شود و همین درآمدها می‌رود در بازارهای موازی و ایجاد تورم در زمین و مسکن و خودرو می‌کند.
ذینفعان اجازه‌ی بهبود و اصلاح نمی‌دهند
بغزیان در بخش دیگری از صحبتهایش در خصوص بودجه‌ی سال بعد گفت: یکی از مشکلات ما این است که ما می‌خواهیم بودجه را بدون کسری ببیندیم اما تا شش ماه نشده با کسری بودجه مواجه می‌شویم. ما درآمدها را خیلی خوش‌بینانه می‌بینیدیم و هزینه‌ها را هم رشد می‌دهیم چراکه هیچ نهادی از گرفتنِ بودجه‌ی خود کوتاه نمی‌آید و به همین دلیل دچار کسری می‌شویم. باید در زمان تصویب بودجه به این مسائل توجه کنیم که باید بودجه را به شکل واقعی تصویب کرد.
وی بیان کرد: من معتقد هستم اصلاحاتی که می‌بایست برای بهبود وضعیتِ کشور انجام شود، شدنی است اتفاقا خیلی هم کارِ زمان‌بری نیست اما نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد. مشکل این است که ذینفعان اجازه‌ی بهبود و اصلاح نمی‌دهند و خب هر گروهی برای خود ذی‌نفعانی دارد که همان‌ها راه را می‌بندند.
این اقتصاددان ادامه داد: برخی می‌گویند برای بهبود وضعیت زمان زیادی لازم است اما حتی برای رسیدن به آن وضعیت مطلوب قدم‌های کوتاه هم برنمی‌دارند. قدم‌هایی باید برداشته شود. ما هر سال سرِ این مسئله که بودجه چگونه باید نوشته شود و یا نظام مالیاتی اصلاح شود بحث می‌کنیم اما هیچ کاری نمی‌شود و در سالها و در دولت‌های مختلف همین مسائل و موضوعات تکرار می‌شود.
بغزیان بیان کرد: بودجه‌ریزی پول و سرمایه نمی‌خواهد بلکه نیاز به اراده‌ای دارد که به دنبال واقعی‌تر کردن بودجه باشد. اگر درآمدها پایین است بروند سراغ مالیات‌ها و ببینند کجا فرار مالیاتی می‌شود. در مورد موضوع بنابراین من معتقد نیستم برای اصلاح وضع موجود باید سالها تلاش کرد بلکه اگر بخواهند می‌شود ظرف چند ماه اقدامات خوبی انجام داد.
دودِ وضعیتِ موجود به چشم کارگران می‌رود
بغزیان گفت: ما برای بهبود وضعیتِ موجود همه چیز داریم، هم زیر ساخت داریم، هم نرم‌افزار و هم متخصص، اما اراده نداریم. قبلا گفته می‌شد چون حاکمیت یکدست نیست این مسائل پیش می‌آید حالا که دولت و مجلس یکدست هستند باید دید آیا این مشکلات رفع خواهد شد یا نه. البته باید به این موضوع هم اشاره کرد که یکدست بودن شاید امکان نظارت بر عملکرد را کاهش دهد اما به هر حال باید دید چه اتفاقی می‌افتد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: دود وضعیتِ موجود به چشم کارگران می‌رود. کارگرانی که هم مالیات می‌دهند و هم حقوق کمی نسبت به نرخ تورم دریافت می‌کنند و در مقابل آن‌ها کسانی هستند که در این وضعیتِ تورم ارزش دارایی‌شان افزایش پیدا می‌کند و روز به روز بر ثروتشان افزوده می‌شود.
