ماهنامه خط صلح – ماهنامه‌ی خط صلح در تاریخ ۸ شهریورماه ۱۴۰۰ جلسه‌ی گفت‌وشنودی در کلاب‌هاوس برگزار کرد تا مطالبات معلمان در آغاز سال تحصیلی جدید -که با اوج‌گرفتن چندباره‌ی کرونا در کشور همراه شده- به بحث گذاشته شود. در این اتاق تجربه‌ی بازگشایی مدارس در سایر کشورها در مقایسه با ایران مورد بحث قرار گرفت و معلمان مطالبات و خواسته‌های خود را نسبت به وضعیت فعلی آموزش و پرورش در ایران بیان کردند. معلمان به دو طیف تقسیم شدند: برخی در شرایط فعلی آموزش آنلاین را تنها فرصت و امکان موجود برای دانش‌آموزان دانستند و برخی دیگر نسبت به آموزش آنلاین خوش‌بین نبودند و آن را در بهترین حالت یک آموزش مکمل توصیف کردند. معلمان مطالبات دیگری مثل طرح رتبه‌بندی معلمان و طرح فوق‌العاده ویژه را نیز مطرح کردند؛ طرح‌هایی که اجرای آن به دلیل اختصاص‌ندادن بودجه توسط دولت در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و بسیاری از معلمان معتقدند امکان اجرایی‌شدن آن اساساً وجود ندارد. تعدادی از معلمان به واکسینه‌نشدن مردم معترض بودند و می‌گفتند در ایران توجهی به سلامتی مردم نشان داده نمی‌شود. در حالی که در کشور‌های پیشرفته مدارس به دلیل واکسینه‌شدن اکثریت مردم در حال بازگشایی‌اند، در ایران به دلیل شیوع کرونا بازشدن مدارس و آموزش حضوری وضعیت سلامتی جامعه را به خطر می‌اندازد.
در این جلسه محمد حبیبی، عضو هیات مدیره‌ی کانون صنفی معلمان استان تهران درباره‌ی بازشدن مدارس و آموزش حضوری گفت: «کرونا وضعیت طبقه‌ی فرودست را به شدت تحت تأثیر قرار داده و تحریم‌های بین‌المللی فشار معیشتی را بر طبقه‌ی پایین بیشتر کرده. کرونا معلمان را با فراز و نشیب‌های متعددی روبهرو کرده. نرم‌افزار شاد که برای آموزش آنلاین طراحی شده بود، شکست خورده و بسیاری از همکاران برای آموزش مجازی از اپلیکیشن‌های دیگر نظیر واتساپ استفاده می‌کنند».
او در ادامه افزود: «بازشدن مدارس یک کار عقلانی نیست و تا زمانی که واکسیناسیون گروهای هدف و دانش‌آموزان بالای دوازده سال انجام نشود، هر اقدام نسنجیده‌ای می‌تواند قربانیان بیشتری به جامعه تحمیل کند». او درباره‌ی طرح رتبه‌بندی معلمان گفت: «دولت با کمبود بودجه مواجه است و شرایط به گونه‌ای است که تا پایان سال با تورم بیشتری هم مواجه خواهیم شد. طرحی در مجلس برای رتبه‌بندی معلمان در حال بررسی است. هیأت رئیسه‌ی مجلس به بهانه‌ی عدم تخصیص منابع از سوی دولت دوازدهم جلوی ارائه‌ی طرح در صحن علنی را گرفت. همین مسئله با واکنش‌های منفی زیادی از جانب معلمان روبهرو شد. شرایط معیشتی معلمان این‌قدر بد است که در سال جدید احتمالاً شاهد اعتراضات و تجمعات بیشتری خواهیم بود. در بحث مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با ورود واکسن کرونا به ایران همان دی‌ماه سال ۹۹ تشکل‌های صنفی معلمی و کارگری و بازنشستگان بیانه‌ای اعتراضی نوشتند، ولی کسی جواب‌گو نبود و از سوی جامعه‌ی مدنی و به‌خصوص جامعه‌ی پزشکان اعتراضی صورت نگرفت. شاید اگر همان موقع مطالبه‌ی واکسیناسیون فوری و سراسری به مطالبه‌ی اصلی جامعه تبدیل می‌شد، شاهد این حجم از مرگ‌ومیر به خاطر کرونا نبودیم».
رسول بداقی، عضو هیات مدیره‌ی کانون صنفی معلمان اسلامشهر در این جلسه عنوان کرد: «متاسفانه در رابطه با واکسیناسیون اصلاً نمی‌شود به دولت اعتماد داشت. افرادی بودند که می‌خواستند واکسن چینی بزنند، اما می‌گویند به جای واکسن چینی به آن‌ها واکسن برکت زده‌اند. از طرف دیگر اگر اشتباه نکنم، سازمان جهانی بهداشت فقط یکی از واکسن‌های تولید چین را تأیید کرده؛ منتها در ایران چندین واکسن چینی وجود دارد. اساساً مسئولان طی این سال‌ها این‌قدر به مردم دروغ گفته‌اند که هیچ‌چیزشان قابل‌باور نیست؛ در نتیجه در درجه‌ی اول واکسیناسیون در ایران اصلاً اعتبار چندانی ندارد. مسئله‌ی دیگر این است که کلاس‌های درس در ایران بعضاً چهل‌نفره است. در مدارس یک الکل برای ضدعفونی وجود ندارد؛ در نتیجه با بازگشایی مدارس در ایران با یک انفجار عظیم روبهرو خواهیم شد؛ قتل‌عام میلیونی اتفاق می‌افتد. تنها راه، بسته نگه‌داشتن مدارس است. در ایران متأسفانه افرادی وجود دارند که مخالف واکسیناسیون‌اند و این جان بشریت را به خطر می‌اندازد. واکسینه‌نکردن مردم قتل عمد است. ممنوعیت واردکردن واکسن خارجی در ایران یعنی تکبر و خودبینی و بازی‌کردن با جان بشریت».
حسین رئیسی، حقوق‌دان و استاد دانشگاه نیز در این اتاق کلاب‌هاوس حضور داشت و ضمن مقایسه‌ی وضعیت بازگشایی مدارس در ایران و کانادا این‌طور ذکر کرد: «در شرایط بحرانیِ کرونا حقوق معلمان و دانش‌آموزان باید تامین شود. در آموزش آنلاین در ایران فقر عیان شد. برای آموزش آنلاین امکانات خاصی نیاز بود که دانش‌آموزان و معلمان به آن دسترسی نداشتند. دانش‌آموزان تلفن همراه هوشمند و اینترنت لازم داشتند، اما امکانات و نرمافزارهای لازم در اختیار آن‌ها قرار داده نشد؛ هم‌چنین در ایران حریم خصوصی معلمان و دانش‌آموزان تامین نمی‌شود و چه معلم و چه دانش‌آموز در طول شبانه‌روز درگیر آموزشند. در کانادا تمام امکانات را برای تدریس فراهم کردند، به‌سرعت بیشتر دانش‌آموزان و معلمان واکسینه شدند و مدارس هم با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی حضوری شده‌اند، ولی در ایران حتی یک دُز واکسن کرونا دریافت نکردند».
احمد مدادی، کارشناس آموزش بین الملل در این جلسه گفت: «یونیسف و بانک جهانی بحران کرونا را یک بحران بزرگ در صدسال گذشته دانسته‌اند. یونسکو درخواست کرده تمام کشورها مدارس را باز کنند و به برنامه‌های آموزشی کودکان توجه کنند و به ترمیم عقب‌ماندگی درسی دانش‌آموزان و آموزش دیجیتال معلمان کمک کنند. آموزش آنلاین تبعیض و شکاف‌ها را بیشتر کرده. مدارس باید باز و معلمان و دانش‌آموزان واکسینه شوند. تاکید این اطلاعیه این است که نباید منتظر واکسن باشند و فاصله‌ی اجتماعی باید بیشتر رعایت شود. معلمان باید درخواست و مطالبات خود را از دولت بیشتر کنند. اولویت اصلی موضوع کرونا است. بسته‌ماندن مدارس آخرین راه‌حل است. بازکردن مدارس و واکسیناسیون معلمان مهم است، اما سیاسی‌کردن مطالبات از سوی حکومت فرصت حل مشکلات را از ما گرفته. باید دنبال راه‌حل‌های جایگزین باشیم».
محمد داوری، عضو شورای مرکزی سازمان معلمان از دیگر سخنرانان این جلسه بود، اشاره کرد: «به دلایل فرهنگی، اقتصادی و ضعف سواد دیجیتال و ابعاد مختلف اجتماعی و سیاسی، آموزش مجازی در بهترین حالتش یک آموزش مکمل است. طولانی‌شدن آموزش آنلاین شکاف عدالت آموزشی را عمیق‌تر کرده و آسیب‌های اجتماعی و روانی در پی داشته. من موافق برگزاری حضوری کلاس‌ها هستم. ادامه‌ی آموزش آنلاین آسیب‌های بیشتری دارد. سالهاست ناکارآمدی نظام آموزشی وجود دارد و با عوض‌شدن وزیر‌ها ریشه‌ی ناکارآمدی نظام آموزشی عوض نمی‌شود. مدیران و معلمان باید خلاق شوند و باید به مدارس اختیارات بیشتری داده شود تا نظام آموزشی عوض شود. محتوای برنامه‌های درسی، نظام معلمی و ارزش‌یابی تحصیلی در ایران با نظام کارآمد فاصله‌ی زیادی دارد».
نجات بهرامی، روزنامهنگار و معاون سابق مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش و پرورش نیز از دیگر سخنرانان حاضر در این جلسه بود. او عنوان کرد: «مشکلات در ایران مسائل کلانند. آموزش و پرورش همیشه در حاشیه بوده. من به واکسیناسیون صنفی اعتقادی ندارم. واکسیناسیون باید سراسری باشد».
بهرامی در ادامه افزود: «مسئولان گفتند نزدیک سه‌میلیون نفر از تحصیل محروم شده‌اند. در شهرهای بزرگ که اینترنت وجود دارد و در واقع دسترسی مردم به امکانات بیشتر است، باز هم بسیاری مشکل داشتند و از تحصیل محروم شدند. آموزش و پرورش نرمافزارها را انحصاری کرده، چون از آن پول درمی‌آورد. نرمافزارهای حکومتی برای آموزش تولید کردند که پر از اشکال و برای معلمان دردسرساز بود و هیچ امکاناتی نداشت. یک معلم با این برنامهها باید سه برابر زمانی که در مدرسه حضور داشت و آموزش مجازی نبود، کار کند؛ این در حالی‌ست که محتوای آموزشی بیشتر از طریق واتساپ فرستاده می‌شد و اپلیکیشن شاد اساساً قابلیت چندانی نداشت؛ ضمن این‌که معلمان مجبور شدند با وسیله‌ی شخصی خودشان کار کنند و کسانی که تلفن همراه هوشمند نداشتند، در این شرایط اقتصادی مجبور به خرید آن شدند. از نظر من چشم‌انداز روشنی برای مطالبات معلمان و دانش‌آموزان وجود ندارد».
سارا سیاهپور، از دیگر معلمان حاضر در این اتاق کلاب‌هاوس گفت: «هیچ آموزشی جایگزین آموزش حضوری نمی‌شود. آموزش مجازی مکمل است، اما با توجه به نبود امکانات بهداشتی بازشدن مدارس اسفناک است. مدارس در حاشیه از تهیهی کوچک‌ترین وسایل بهداشتی عاجزند. معلمان بیشتر تهدید می‌شوند و هیچ حمایت مالی و روحی از آن‌ها نمی‌شود. با گذشت یک سال‌و‌نیم آمادگی روحی این را نداریم، چون آموزشی به ما داده نشده. در نظر بگیرید که بحث تولید محتوا بر عهده‌ی معلمان گذاشته شده، در حالی‌که بر عهده‌ی آموزش و پرورش است. مشکل دیگر این است که آموزش مجازی وقت بیشتری از معلمان می‌گیرد و زمان و زندگی خصوصی ما را تحت تاثیر قرار داده. ما در طول شبانه‌روز دائماً باید پاسخ‌گوی پیغام‌های دانش‌آموزان و سوالات و ابهامات آن‌ها و اولیای‌شان باشیم».
رادا مردانی، معلم دیگری بود که در این جلسه سخنرانانی نمود. وی اشاره کرد: «هدف از آموزش، یادگیری زندگی است. در ایران هرگز این اتفاق نیفتاده. آموزش و پرورش در ایران مانع زندگی واقعی دانش‌آموزان است. اگر نظام آموزش رسمی فعلی ایران تعطیل شود، بهتر از شرایط فعلی است. کرونا برای بچهها الزاماً نتیجهی بدی در پی نداشت و اتفاقاً تاثیر مثبتی بر سبک زندگی آن‌ها گذاشت. دانش‌آموزان در این دو سال ارتباط بیشتری با زندگی برقرار کردند. تمرکز معلمان فعال باید بیشتر به سمتی برود که معلمانی پرورش بدهیم که با آموزش مجازی ارتباط بیشتری برقرار کنند».
محسن عمرانی، معلم و فعال صنفی نیز خاطر نشان کرد: «بازگشایی مدارس منتفی است، چون کودکان ناقل‌اند و فضای آموزشی محدود است و کمبود نیروی انسانی وجود دارد. معلمان و دانش‌آموزان باید واکسینه شوند و وسایل آموزشی برای آن‌ها تهیه شود. ما معلمان، مطالباتی داریم. واکسیناسیون و آموزش باید رایگان شوند. اصل سیام قانون اساسی می‌گوید دولت موظف است وسایل آموزش رایگان و باکیفیت را تا پایان دوره‌ی متوسطه برای همه فراهم کند. مسئله‌ی بهداشت دانش‌آموزان مهم است و باید واکسینه شوند. مطالبات ما داخل قانون است و باید با کمک مردم این مطالبات را درخواست کنیم تا شرایط آموزشی بهتر شود».
هم‌چنین الهه امانی، فعال امور زنان در این اتاق کلاب‌هاوس گفت: «در آمریکا از ۱۶ اوت ۲۰۲۱ پانصدهزار دانش‌آموز به مدارس برگشتند و ایالت کالیفرنیا پوشیدن ماسک در فضای بسته را برای دانش‌آموزان اجباری کرد. در فضای بسته ماسک اجباری است و در فضای عمومی و روباز ماسک اجباری نیست. تمام دانش‌آموزان و معلمان و کادر آموزش باید هر هفته تست کرونا بدهند. در آمریکا هم متاسفانه همه به وسایل دیجیتالی دسترسی یکسان ندارند».
در پایان نیز سید جمال موسوی اشاره کرد: «در مجلس هفتم از آقای حداد درخواست کردیم بودجه فرهنگیان بیشتر شود، ولی بودجه را منحل کردند. حدود سه ماه است طرح همسان‌سازی معلمان به مجلس آمده، ولی در مرحله‌ی آخر بودجه را تقسیم و آن را منحل کردند. برای مطالبات معلمان شفافیت و روشنی در وضعیت استخدامی لازم است. باید مطالبه‌گری بیشتری را از طریق تشکل‌های مدنی، معلمان و وکلا دنبال کرد. معلمان باید مشاوره‌ی قضایی رایگان دریافت کنند تا بتوانند اصولی‌تر مطالبات خودشان را پیش ببرند».
