دبیر خانه پرستار معتقد است، ضوابط و مقررات شرکت‌های ارائه خدمات بالینی در منزل باید اصلاح شود و تحت شمول بیمه قرار گیرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بر اساس آیین‌نامه تاسیس مراکز ارائه خدمات و مراقبت بالینی در منازل؛ این دست از مراکز بر مبنای ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با شرح وظایف مشخص و تعیین‌شده، به ارائه خدمات می‌پردازند.
مراکز ارائه خدمات و مراقبت بالینی در منازل؛ پس از اخذ مجوز از معاونت‌های درمان دانشگاه‌ها، توسط افراد واجد شرایط که پرستاران دارای مدرک کارشناسی و بالاتر و حداقل ۵ سال سابقه خدمت هستند، دایر و به ارائه خدمات غربالگری، مراقبتی، مشاوره‌ای و آموزش‌های خودمراقبتی می‌پردازند. بر اساس آیین‌نامه‌های کشور، دانشگاه‌های علوم‌پزشکی مسئولیت نظارت و رسیدگی به خدمات ارائه‌شده این مراکز را برعهده دارند. پس از کسب موافقت اصولی از معاونت درمان دانشگاه، حداکثر ظرف مدت یک سال، متقاضیان مهلت تأسیس مرکز را دارند.
دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌توانند به ازای هر ۵۰ هزار نفر جمعیت تحت پوشش، پروانه تاسیس یک مرکز را صادر کنند. به منظور پراکندگی مناسب این مراکز در سطح کلانشهرها، دانشگاه‌ها تعداد مراکز موردنیاز را در هر منطقه شهرداری تعیین و بر اساس آن مجوز صادر میکنند.
شرکت‌های ارائه دهنده خدمات در دو گروه طبقه‌بندی می‌شوند: گروهی از شرکت‌ها خدمات خانه‌داری تا مراقبت از معلولان، بیماران و کودکان را ارائه میکنند. نوع دیگر شرکت‌های پرستاری آکادمیک هستند که خدمات تخصصی ارائه میکنند و بر اساس شرح وظایف بیمارستان‌ها عمل میکنند.
سال ۹۶، برای اولین بار تعرفه‌های خدمات پرستاری در منزل تعریف شد. از آن تاریخ تا به امروز، چهار سال می‌گذرد و قیمت تعرفه‌ها حدود ۳۳ درصد افزایش داشته است. پرستاران افزایش تعرفه‌های پرستاری را منطبق با نرخ تورم نمی‌دانند و قیمت تعرفه‌ها را نادرست قلمداد میکنند. این شرایط سبب شده تا برخی با تشکیل گروه‌های مجازی، خدمات پرستاری را با تعرفه‌های هنگفت ارائه دهند.
خلاء قانونی برای کارکنان خدمات پرستاری منازل
محمد شریفی‌مقدم در ارتباط با پرستارانی که خدمت و مراقبت بالینی در منازل را انجام می‌دهند، توضیح داد: براساس آمار جهانی، اگر ۸ درصد از کل جمعیت یک کشور سالمند باشند، آن کشور دچار پیری جمعیت شده است. این درحالی است که سالمندان ۹ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. با توجه به اینکه ما با پیری جمعیت روبرو هستیم، مقوله نیاز به پرستاری در منزل متقاضی بیشتری خواهد داشت و این نیاز محسوس خواهد بود.
او ادامه داد: خلاء‌های قانونی در ارتباط با ارائه خدمات بالینی در منزل مشهود است و با توجه به پیری جمعیت کشور باید از سوی دولت مورد توجه قرار گیرد. فقدان چارچوب، قواعد و ضوابط کافی سبب شده است تا متقاضیان خدمات پرستاری در منازل برای رفع نیاز خود به راه‌های غیرمتعارف و غیرقانونی متوسل شوند که این امر به دلیل ساماندهی نشدن و شکل نادرست خدمات پرستاری در منزل است.
به گفته دبیر خانه پرستار، حدود ۱۰۰۰ مرکز ارائه دهنده خدمات بالینی پرستاری در کشور فعالیت میکنند که عمده این مراکز، منابع درآمدی و نیروی انسانی خود را کافی نمی‌دانند. خدمات این مراکز سطح‌بندی شده است یعنی از سطح مراقبتی تا خدمات کمک پرستاری، کمک بهیاری و خدمات تخصصی تقسیم می‌شود. سهم این مراکز حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از کل دریافتی پرستار است که ۱۰ درصد از این مبلغ صرف امور مالیاتی می‌شود. این تعرفه‌ها دولتی است و مراکز ارائه دهنده خدمات پرستاری نمی‌توانند مبلغی بیشتر از این تعرفه‌ها دریافت کنند. پایین بودن نرخ تعرفه‌ها سبب شده تا برخی با تشکیل گروه‌های مجازی، خدمات پرستاری با تعرفه‌های دو برابری نسبت به نرخ مصوب ارائه دهند.
شریفی‌مقدم افزود: در هر صورت، بی‌سر و سامان بودن این سیستم مشهود است. دانشگاه‌ها نیز بر کار مراکز نظارت میکنند. مراکزی که این خدمات را ارائه می‌دهند، عمدا در تامین هزینه‌های خود دچار مشکل هستند یا تعطیل شده‌اند و مراکزی که هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند با بیمه‌های تکمیلی قرارداد دارند.
او ادامه داد: خدمات این گروه‌ها گران است، هر پرستار در قبال ارائه ۱۲ ساعت خدمات، ۱ میلیون تومان دستمزد دریافت می‌کند. این در حالی است که تعرفه مصوب یک شب پرستاری در منزل برای هر ساعت حدود ۲۰ هزار تومان است و یک پرستار برای ارائه خدمات در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز، حدود ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌کند.
این فعال جامعه پرستاری تشریح کرد: ممکن است ارائه‌دهندگان خدمات، کمک‌بهیار یا بهیار باشند و کارشناس پرستار نباشند. وقتی نظارت کافی بر عملکرد و تعرفه‌های ارائه خدمات بالینی در منازل وجود نداشته باشد، هر حادثه‌ای ممکن است برای سالمند یا بیمار اتفاق بی‌افتد. موضوع مهم این است که آیا این پرستاران به وظایف خود عمل میکنند یا در صورت بروز مشکلات کسی پاسخگو خواهد بود. این در حالی است که پرستاران دارای شماره نظام پرستاری هستند و تمامی مسائل از مراجع قانونی قابل پیگیری است. درصد بالایی از خدمات توسط اشخاص غیرمجاز ارائه می‌شود و پرستارانی که نیز تحت پوشش مراکز نیستند، نباید خدمات پرستاری را ارائه دهند.
تعرفه‌های خدمات باید بیمه شود
بنا بر اظهارات شریفی‌مقدم، این هزینه‌ها بیشتر برای افراد پردرآمد درنظر گرفته شده است، دولت اگر می‌خواهد تمامی طبقات از این خدمات بهره‌مند شوند باید این خدمات را بیمه کند. بیمه شدن خدمات به همراه واقعی شدن تعرفه‌ها، بهترین راهکار است.
دبیرکل خانه پرستار تصریح کرد: سال۹۴، هنگامی که در نظام پرستاری مسئولیت داشتم، تعرفه‌های خدمات پرستاری در منزل را به شورایعالی بیمه پیشنهاد دادم. در این طرح پیشنهاد دادم که هر پرستار برای ارائه خدمات، مبلغ ۵۰ هزار تومان در هر ساعت دریافت کند. دریافتی یک پرستار با تمامی مزایا پس از کسر مرخصی‌ها معادل ۵۰ هزار تومان در هر ساعت است. نرخ ارائه خدمات در طول ۲۴ ساعت معادل پنج میلیون تومان می‌شود. پیشنهاد ما این بود که ۵۰ درصد از این هزینه را بیمه و ۵۰ درصد را خانواده سالمند پرداخت کند. این در حالی بود که پرستار بابت هر یک ساعت اضافه کاری مبلغ ۱۰ هزار تومان دریافت می‌کرد و بابت هر ساعت خدمات بالینی در منزل حدود ۱۵ هزار تومان دریافت می‌کرد. این توجیه نیست، پرستار در خانه بیمه نیست و این خدمات مرخصی ندارد.
اگرچه در سال‌های اخیر وعده‌هایی از سوی مسئولان وزارت بهداشت در جهت توسعه خدمات پرستاری در منزل ارائه شده اما در واقع هیچ تغییری ایجاد نشده است. پرستاران ترجیح می‌دهند با تشکیل گروه‌های مجازی خدمات پرستاری را ارائه دهند که به صورت توافقی و گران‌تر از نرخ مصوب تعیین می‌شود. علاوه بر پایین بودن نرخ تعرفه‌های قانونی، شرکت‌ها نیز درصدی از مبالغ را برمی‌دارند که حدود ۳۰ درصد است. تا زمانی‌که این تعرفه زیر چتر بیمه قرار نگیرند و ضوابط آن اصلاح نشود، راهکارهای غیرقانونی گسترش خواهد یافت.
