افزایش شکاف طبقاتی در دهه ۹۰ بسیار زیاد شده و در این سالها به اوج خود رسیده است. دادههای مرکز آمار نشان میدهند که در سال گذشته ضریب جینی خانوادههای کل کشور به عدد ۴۰۳۹/۰ رسیده است که بالاترین عدد در این دهه محسوب میشود.
بالا رفتن ضریب جینی نشان میدهد که نابسامانیهای ارزی و بالا رفتن تورم در سال گذشته بیشتر به ضرر اقشار کم درآمد جامعه تمام شده و سود برنده این نابسامانیها، دهکهای بالایی جامعه بودهاند. نبود سیاستهای حمایتی از دهکهای پایین باعث افزایش شکاف طبقاتی در جامعه شده است.
از ضریب جینی به عنوان شاخص اندازهگیری میزان نابرابری درآمدی و یا سنجش کیفیت توزیع درآمدی در جامعه استفاده میشود. این ضریب عددی بین صفر و یک است که هر چه میزان نابرابری در جامعه کمتر باشد این ضریب به صفر نزدیکتر است و برعکس هر چه این ضریب به یک نزدیک تر باشد نشانه افزایش نابرابری در جامعه است.
افزایش نقدینگی و تورم بالا علت اصلی بالا رفتن ضریب جینی
به گزارش مرکز آمار در ۷ سال گذشته شدیدترین نابرابری درآمدی در جامعه رخ داده است. ضریب جینی سال ۹۹ بالاترین میزان آن، از سال ۸۹ تاکنون است.
علت بالا بودن ضریب جینی، تامین کسری بودجه از طریق چاپ پول است که باعث بالا رفتن نقدینگی و افزایش تورم میشود و نتیجه آن افزایش شکاف طبقاتی و از بین رفتن طبقه متوسط جامعه است.
با توجه به این که خوراکیها اصلیترین هزینه در سبد مصرفی گروههای کم درآمد محسوب میشود، بعد از دهه ۷۰ برای نخستین بار خوراکیها بالاترین سطح هزینه مصرفی خانوادهها را تشکیل داده و از سطح ۵۰ درصد بالاتر رفته است؛ این در حالی است که در ابتدای دهه ۹۰ هزینه تهیه خوراکیها در سبد مصرف ۲۰ درصد کمتر از انتها دهه ۹۰ بوده است.
طبق بررسیهای بینالمللی، ایران در رده کشورهایی است که دارای بالاترین نرخ تورم در جهان هستند. در سال ۹۷ نرخ متوسط تورم در جهان ۴/۲ درصد بود، اما متوسط نرخ تورم در ایران در تمام دهه گذشته بالای ۲۵درصد (نزدیک به ۱۰ برابر) بوده است. فشار افزایش تورم همواره بر قشر کم درآمد بوده و دهکهای بالا جامعه از تورم سودهای کلانی به جیب زدهاند.
افزایش شکاف طبقاتی زمینهساز بروز اعتراضات گسترده جامعه است که نمونه آنرا در اعتراضات آبان ۹۸ میتوان دید.